Οι εξετάσεις υπογονιμότητας που απαιτούνται είναι άμεσα εξαρτώμενες από την πολυπλοκότητα του προβλήματος. Κάποιες συνηθισμένες διαγνωστικές εξετάσεις οι οποίες γίνονται είναι:

•  Αιματολογικές Εξετάσεις     Οι αιματολογικές εξετάσεις γίνονται ώστε να ελεγχθούν τα επίπεδα των ορμονών σας. Τα επίπεδα των ορμονών FSH και LH ελέγχονται στην αρχή του κύκλου σας και δίνουν ένα δείγμα της ποσότητας και της ποιότητας των ωαρίων που ωριμάζουν στις ωοθήκες σας. Η προγεστερόνη ελέγχεται την 21η μέρα του κύκλου σας για να αξιολογηθεί κατά πόσο έχετε φυσιολογική ωορρηξία. Μπορεί επίσης να εξετασθούν τα επίπεδα της προλακτίνης, των οιστρογόνων, των ανδρογόνων και των ορμονών του θυρεοειδούς.

•  Υπερηχογράφημα  (κολπικό)  Το υπερηχογράφημα γίνεται για να εξετασθεί η υγεία και η βιολογική των ωοθηκών σας, το μέγεθος και το σχήμα της μήτρας, και η ανάπτυξη των ωοθυλακίων ώστε να αποκλεισθούν τυχόν γυναικολογικές ανωμαλίες.

•  Υστεροσαλπιγγογραφία. Η υστεροσαλπιγγογραφία είναι στην ουσία μια ακτινογραφία της μήτρας και των σαλπίγγων. Πραγματοποιείται προκειμένου να διαπιστωθεί αν οι σάλπιγγες μιας γυναίκας είναι διαβατές και αν η κοιλότητα της μήτρας είναι φυσιολογική.
  Προκειμένου να αποτυπωθεί η εικόνα των σαλπίγγων και της μήτρας εκχύνεται στη μήτρα της γυναίκας ειδική σκιαγραφική ουσία. Η σκιαγραφική ουσία από τη μήτρα προχωρά προς τις σάλπιγγες και όλη πορεία παρατηρείται μέσω μιας οθόνης ακτινοσκοπήσεων. Έτσι φαίνεται ξεκάθαρα κατά πόσο οι σάλπιγγες είναι διαβατές ή αν έχουν υποστεί ζημιά. Επίσης, φαίνεται το σχήμα της μήτρας και η παρουσία ανωμαλιών της διάπλασης (διάφραγμα, συμφύσεις, ινομυώματα), οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν υπογονιμότητα ή αποβολές. Η υστεροσαλπιγγογραφία δεν είναι κατάλληλη εξέταση για την κατάσταση των ωοθηκών ή για τη διάγνωση της ενδομητρίωσης.Η καλύτερη χρονική στιγμή για την εξέταση είναι οι 10 πρώτες μέρες του κύκλου (αλλά αφού έχει σταματήσει η αιμορραγία), προκειμένου να αποφύγουμε το ενδεχόμενο να είναι η γυναίκα έγκυος όταν κάνει την εξέταση.
  Αμέσως μετά το τέλος της εξέτασης, η γυναίκα μπορεί επιστρέψει στις καθημερινές της ασχολίες. Η εξέταση γενικά είναι καλά ανεκτή, αν και πολλές γυναίκες μπορεί να νιώσουν κάτι ανάλογο με τους «πόνους περιόδου» κατά τη διάρκεια της εξέτασης ή και για κάποιες ώρες μετά. Σε αυτή την περίπτωση χορηγούνται απλά αναλγητικά. Στο «γέννημα» προτείνουμε την προληπτική χορήγηση ενός συνδυασμού παυσίπονων (Ponstan, Buscopan) 1-2 ώρες πριν την εξέταση, ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη.
  Μετά την υστεροσαλπιγγογραφία και στη συνέχεια για 1-2 μέρες, η γυναίκα μπορεί να έχει ελάχιστη ποσότητα αίματος. Αυτό είναι αναμενόμενο και δεν πρέπει να προκαλέσει ανησυχία, παρά μόνον αν η αιμορραγία είναι έντονη. Τότε χρειάζεται να επικοινωνήσει με το γιατρό της. Για προληπτικούς λόγους, μετά την υστεροσαλπιγγογραφία στην ασθενή χορηγείται αντιβιοτικό για 7 μέρες (Vibramycin ή Rulid 2 φορές την ημέρα).
  Η ακτινοβολία στην οποία εκτίθεται η γυναίκα κατά τη διάρκεια της υστεροσαλπιγγογραφίας είναι ελάχιστη και έχει αποδειχθεί πως δεν προκαλεί προβλήματα στα έμβρυα, ακόμα και αν η γυναίκα μείνει έγκυος αμέσως μετά την εξέταση (τον ίδιο μήνα).
  Σε σπάνιες περιπτώσεις, το σκιαγραφικό υλικό που χρησιμοποιείται στην εξέταση μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση στη γυναίκα. Η ασθενής θα πρέπει να ενημερώνει το γιατρό αν γνωρίζει ότι είναι αλλεργική στα σκιαγραφικά υλικά (π.χ. από προηγούμενη εξέταση). Αν μετά την εξέταση η γυναίκα νιώσει κνησμό (φαγούρα), πρήξιμο ή εμφανισθεί εξάνθημα (δηλαδή σημεία αλλεργικής αντίδρασης), τότε θα πρέπει να επικοινωνήσει με το γιατρό της.
  Η υστεροσαλπιγγογραφία είναι μια ιδιαίτερα ασφαλής εξέταση. Όμως σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθούν επιπλοκές, όπως η λοίμωξη στην πύελο. Αυτό συνήθως προκύπτει αν υπάρχει προηγούμενη λοίμωξη των σαλπίγγων. Αν 1 ή 2 μέρες πριν την εξέταση η γυναίκα αισθάνεται αυξανόμενο πόνο στην περιοχή ή αν έχει πυρετό, θα πρέπει να ενημερώσει το γιατρό της.

• Λαπαροσκόπηση. Πρόκειται για μία ελαφριά χειρουργική επέμβαση, όταν είναι απλά διαγνωστική, η οποία επιτρέπει την άμεση εξέταση κι τον πλήρη έλεγχο των εσωτερικών γεννητικών οργάνων της γυναίκες (ωοθήκες, μήτρα, σάλπιγγες), αλλά και άλλων ενδοκοιλιακών οργάνων (έντερο, ήπαρ, χοληδόχος κύστη κλπ) προκειμένου να ανιχνευθεί και να αντιμετωπισθεί κάποιο πιθανό πρόβλημα.Η διαδικασία διενεργείται υπό γενική αναισθησία. Ο χειρούργος δημιουργεί μία μικρή τομή περίπου μισού εκ. κάτω από τον αφαλό από την οποία θα περάσει το λαπαροσκόπιο (το ειδικό τηλεσκόπιο). Το λαπαροσκόπιο είναι μια κάμερα ειδικά τροποποιημένη η οποία περνάει μέσα στην κοιλιά και δίνει μία καθαρή εικόνα των οργάνων και του πιθανού προβλήματος. Επίσης, επιτρέπει στον χειρουργό να αποφασίσει εάν περαιτέρω χειρουργική επέμβαση είναι απαραίτητη και γενικά ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος.Η λαπαροσκόπηση επιτυγχάνει την ακριβή διάγνωση καταστάσεων που συχνά δημιουργούν προβλήματα υπογονιμότητας, όπως ενδομητρίωση , συμφύσεις (εσωτερικές ουλές από προηγούμενες επεμβάσεις ή φλεγμονές), κύστες ωοθηκών,ινομυώματα, εξωμήτριος κύηση κ.α. Η λαπαροσκόπηση παρέχει την επιβεβαίωση στη διάγνωση όλων των παραπάνω κλινικών καταστάσεων, ενώ οι μη-επεμβατικές εξετάσεις (κολπικό υπερηχογράφημα, σαλπιγγογραφία κλπ) δίνουν μόνο ενδείξεις αυτών των παθήσεων.

  Η λαπαροσκόπηση δεν πρέπει να γίνεται (υπάρχει αντένδειξη) στις παρακάτω περιπτώσεις:

  • Παθήσεις από το καρδιαγγειακό, το αναπνευστικό και το αιμοποιητικό σύστημα
  • Μεγάλες μάζες στην πύελο
  • Μεγάλη εσωτερική αιμορραγία

  Προετοιμασία πριν τη λαπαροσκόπηση

  Τρεις μέρες πριν το χειρουργείο πρέπει να αποφεύγονται οι τροφές που περιέχουν φυτικές ίνες (που προκαλούν φούσκωμα), οι υδατάνθρακες (ό, τι περιέχει άμυλο, δηλαδή πατάτες, ζυμαρικά, ψωμί), τα όσπρια και φρούτα. Πρέπει επίσης να αποφεύγονται τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Η ιδανική διατροφή είναι πρωτεϊνούχος δίαιτα (κόκκινο ή λευκό κρέας, ψάρι) και σαλάτα (πράσινη ή βραστά λαχανικά) ή σούπες. Μπορείτε να πίνετε όσα υγρά ροφήματα θέλετε όπως τσάι, καφές κλπ. Την νύχτα πριν το χειρουργείο μην φάτε ή πιείτε τίποτα μετά τα μεσάνυχτα. Εάν παίρνετε κάποιο φάρμακο αυτή την περίοδο ρωτήστε τον γιατρό σας αν πρέπει να το σταματήσετε.

  Την παραμονή του χειρουργείου πρέπει να ξεκουραστείτε. Θα χρειαστεί να πάρετε ένα ήπιο καθαρτικό διάλυμα, έτσι ώστε το έντερο να είναι λιγότερο διατεταμένο και η επέμβαση να γίνει με μεγαλύτερη ευκολία και ασφάλεια. Συνήθως χορηγούμε το «X-Prep» (μισό μπουκαλάκι το μεσημέρι, γύρω στις 12-2), το οποίο δρα 2-10 ώρες μετά.

  Το πρωί της επέμβασης, όταν φτάσετε στο νοσοκομείο, θα χρειαστεί να υποβληθείτε στον τυπικό προ-εγχειρητικό έλεγχο που περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος, καρδιογράφημα και ακτινογραφία θώρακος.

  Μετά τη λαπαροσκόπηση

  Βασική φροντίδα της μετεγχειρητικής αγωγής είναι η άμεση κινητοποίηση της γυναίκας. Πρέπει να τονίσουμε ότι η ανάρρωση στα λαπαροσκοπικά χειρουργεία είναι πολύ γρήγορη και οι μετεγχειρητικές ενοχλήσεις πολύ πιο ελαφρές από τα κλασσικά ανοικτά χειρουργεία. Υπάρχει βέβαια πόνος στις τομές που είναι περιορισμένος λόγω του μικρού τους μεγέθους (μία έως τέσσερις τομές των 5 έως 10 χιλιοστών). Αυτό σημαίνει ότι δεν θα δυσκολευτείτε να σηκωθείτε από το κρεβάτι.

  Το συνηθέστερο σύμπτωμα, σε διαφορετικό όμως ένταση για κάθε γυναίκα, είναι μία ενόχληση στο σημείο που τελειώνουν οι πλευρές, στο θώρακα ή στην ωμοπλάτη . Αυτό οφείλεται στο αέριο (CO2)  με το οποίο γεμίζουμε την κοιλότητα της κοιλιάς κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης. Η ενόχληση αυτή διαρκεί 2-3 ημέρες και αντιμετωπίζεται με αντιφλεγμονώδη και αναλγητικά φάρμακα.

  Το δεύτερο σύμπτωμα είναι ένας τυμπανισμός στην κοιλιά που οφείλεται επίσης στο αέριο και διαρκεί 3-5 μέρες, χωρίς όμως να έχει σημαντική επίπτωση στην μετεγχειρητική πορεία και ανάρρωση. Μπορεί επίσης να παρουσιαστούν λίγα δέκατα ή πυρετός για 3 έως 5 μέρες που οφείλεται στα υγρά της λαπαροσκόπησης και αντιμετωπίζεται με απλά αντιπυρετικά.

  Άλλο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι μία ελαφρά κολπική αιμόρροια που οφείλεται στους χειρισμούς του τραχήλου της μήτρας κατά την επέμβαση. Όλες οι πιο πάνω ενοχλήσεις είναι αναμενόμενες και δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα της επέμβασης ούτε και τον ρυθμό γρήγορης ανάρρωσης.

  Από φαρμακευτικής πλευράς μετεγχειρητικά χορηγούνται οροί και αντιβίωση ενδοφλέβια την πρώτη μέρα. Από την δεύτερη μέρα χορηγούμε αντιβίωση σε ταμπλέτες πρωί και βράδυ για 4-7 μέρες ανάλογα με το είδος της επέμβασης.

  Σε 7 με 10 μέρες μετά την επέμβαση θα αφαιρεθούν τα ράμματα των τομών, αν δεν έχουν απορροφηθεί.

  Ίσως χρειαστεί να πάρετε μερικές μέρες άδεια απ’ τη δουλειά σας. Μετά από 3-4 μέρες όμως θα πρέπει να είστε σε θέση να επιστρέψετε στην εργασία σας. Όσον αφορά τη σεξουαλική επαφή αυτή μπορεί να ξεκινήσει το γρηγορότερο εφόσον δεν υπάρχει κολπικό έκκριμα, αν πρόκειται για διαγνωστική λαπαροσκόπηση, ενώ αν γίνει επεμβατική (αφαίρεση ινομυωμάτων, κύστεων κλπ) τότε μπορεί να ξεκινήσει 7-14 μέρες μετά.

  Οι πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνουν τραύμα σε κάποιο αγγείο ή σε κάποιο πυελικό όργανο όπως έντερο ή ουροδόχο κύστη. Οι σοβαρές επιπλοκές μετά από μια λαπαροσκόπηση υπολογίζεται ότι κυμαίνονται μεταξύ 1 με 2 στις 1000 λαπαροσκοπήσεις.

•  Υστεροσκόπηση. Αυτή η χειρουργική διαδικασία επιτρέπει την άμεση εξέταση της κοιλότητας της μήτρας με τηλεσκόπιο. Έτσι, πιθανοί πολύποδες ή συμφύσεις μπορεί να ανιχνευθούν και εφόσον κριθεί απαραίτητο, να αφαιρεθούν κατά τη διάρκεια της ίδιας εξέτασης.Πιο αναλυτικά, η υστεροσκόπηση είναι μια εξέταση για τη διερεύνηση του εσωτερικού της μήτρας. Γίνεται με τη βοήθεια του υστεροσκόπιου, ενός λεπτού σωλήνα με κάμερα στο άκρο του. Ο γιατρός βλέπει στην οθόνη του υπολογιστή το εσωτερικό της μήτρας.Η υστεροσκόπηση είναι μια εξέταση ρουτίνας που γίνεται καθημερινά χωρίς να χρειάζεται η ασθενής να παραμείνει στο νοσοκομείο. Είναι πολύ χρήσιμη για να μπορέσει ο γιατρός να κάνει ακριβή διάγνωση σε διάφορα προβλήματα π.χ. υπογονιμότητας.

  Υπάρχουν 2 τύποι υστεροσκόπησης:

  Διαγνωστική υστεροσκόπηση

  Γίνεται για να ανιχνευτούν ανωμαλίες της μήτρας οι οποίες προκαλούν διάφορα συμπτώματα, για παράδειγμα:

  • Έντονη αιμορραγία κατά την περίοδο ή ακανόνιστη περίοδος
  • Πόνος στην πύελο
  • Πολλαπλές αποβολές
  • Υπογονιμότητα

  Επεμβατική υστεροσκόπηση

  Κατά τη διάρκεια της υστεροσκόπησης ο γιατρός κάνει ταυτόχρονα θεραπεία του προβλήματος που εντοπίζει (π.χ. αφαίρεση πολύποδα) ή παίρνει δείγμα για βιοψία.

  Συνήθως κατά την επεμβατική υστεροσκόπηση αφαιρούνται πολύποδες, συμφύσεις ή ινομυώματα. Στην περίπτωση που κρίνεται απαραίτητη μια τέτοια θεραπεία, η υστεροσκόπηση γίνεται υπό γενική αναισθησία.

  Η υστεροσκόπηση δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αν η ασθενής είναι έγκυος, αν έχει λοίμωξη του κόλπου ή του ουροποιητικού συστήματος ή αν έχει καρκίνο της μήτρας.

  Η καλύτερη χρονική στιγμή για την εξέταση είναι τις πρώτες μέρες μετά το τέλος της περιόδου της ασθενούς αλλά και αργότερα στον κύκλο, αρκεί να είμαστε σίγουροι ότι δεν τίθεται θέμα αρχόμενης κύησης. Στην περίπτωση της επεμβατικής υστεροσκόπησης δε θα πρέπει να φάτε ή να πιείτε κάτι 8 ώρες πριν από την εξέταση, λόγω της αναισθησίας. Επίσης, δυο μέρες πριν τη  επέμβαση χρειάζεται να πάρετε αντιβίωση για προληπτικούς λόγους. Η υστεροσκόπηση διαρκεί 10 με 30 λεπτά, ανάλογα το πόσο εκτεταμένη είναι (τι πρέπει να γίνει).

  Μετά την εξέταση η ασθενής δεν παραμένει στο νοσοκομείο, αλλά μπορεί να πάει στο σπίτι. Αν της έχει χορηγηθεί γενική αναισθησία, χρειάζεται να παραμείνει στο νοσοκομείο για λίγο ώστε να έχουν παρέλθει πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες από την αναισθησία.

  Η υστεροσκόπηση γενικά δεν είναι επώδυνη, συνήθως η ασθενής αισθάνεται κάτι παρόμοιο με τους πόνους περιόδου. Αν το χρειάζεται, μπορεί να πάρει απλά παυσίπονα.

  Οι πολλές γυναίκες επιστρέφουν στην καθημερινότητά τους, στη δουλειά τους ή σε άλλες δραστηριότητες, την επόμενη μέρα μετά την εξέταση.

  Αν κατά τη διάρκεια της εξέταση γίνει αφαίρεση συμφύσεων ή πολύποδα, τότε συχνά παρατηρείται μια μικρή αιμορραγία μετά την εξέταση. Αυτό είναι αναμενόμενο και φυσιολογικό. Ο γιατρός θα σας ενημερώσει αμέσως μετά την εξέταση για τα ευρήματα της υστεροσκόπησης και για την πιθανή αφαίρεση π.χ. πολύποδα.

  Η υστεροσκόπηση λοιπόν είναι γενικά μια ασφαλής εξέταση. Μετά από την εξέταση, η μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών αισθάνεται μόνο λίγο πόνο και μπορεί να έχει μια μικρή αιμορραγία για 1-2 μέρες.

  Μετά την υστεροσκόπηση σοβαρές επιπλοκές παρατηρούνται μόνο σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις (ποσοστό: 2 στις 1.000 γυναίκες που κάνουν την εξέταση).

  • Λοίμωξη της μήτρα ή της πυέλου (θεραπεία με αντιβιοτικά).
  • Τραυματισμός της μήτρας κατά τη διάρκεια της εξέτασης, π.χ. διάτρηση, που μπορεί να οδηγήσει σε
  αιμορραγία. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις απαιτείται περαιτέρω χειρουργική παρέμβαση ή μετάγγιση