Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι στη μήτρα οι οποίοι σχηματίζονται από λεία μυϊκά κύτταρα της μήτρας. Είναι καλοήθεις όγκοι (δεν προκαλούν καρκίνο) και μάλιστα είναι οι πιο συχνοί όγκοι στις νέες γυναίκες: περίπου 25% των γυναικών σε αναπαραγωγική ηλικία έχει ινομυώματα. Σε γυναίκες με προβλήματα υπογονιμότητας τα ινομυώματα είναι πιο συχνά.

Τα ινομυώματα ανάλογα με τη θέση στην οποία αναπτύσσονται κατατάσσονται σε 3 τύπους (με βάση τη στοιβάδα της μήτρας στην οποία αναπτύσσονται):
• υποβλεννογόνιο ή ενδομητρικό: αναπτύσσεται ακριβώς κάτω από το ενδομήτριο (η εσωτερική στιβάδα που καλύπτει την κοιλότητα της μήτρας), δηλαδή μέσα στην κοιλότητα της μήτρας,
• ενδοτοιχωματικό: αναπτύσσεται μέσα στο μυομήτριο (το τοίχωμα της μήτρας που αποτελείται από λείο μυϊκό ιστό),
• υπορρογόνιο: αναπτύσσεται κάτω από την ορώδη μεμβράνη (το εξωτερικό περίβλημα της μήτρας).

Παρότι η ακριβής αιτία των ινομυωμάτων είναι ασαφής, η ανάπτυξή τους φαίνεται ότι ελέγχεται από γονίδια για την κυτταρική ανάπτυξη, όπως άλλωστε συμβαίνει με όλους τους όγκους. Η ανάπτυξη των ινομυωμάτων επίσης επηρεάζεται από τις αναπαραγωγικές ορμόνες, τα οιστρογόνα και την προγεστερόνη.
Στην πλειοψηφία τους τα ινομυώματα είναι μικρά και δεν προκαλούν καθόλου συμπτώματα. Στις περισσότερες γυναίκες ανιχνεύονται με την κλινική εξέταση ή με το υπερηχογράφημα. Τα υποβλεννογόνια ινομυώματα μπορεί να προκαλέσουν αυξημένη αιμορραγία, ενώ τα πολύ μεγάλα ινομυώματα μπορεί να προκαλέσουν πίεση στην πύελο. Άλλα συμπτώματα είναι ο πόνος, η βαριά περίοδος, η μεσοκυκλική αιμορραγία (αίμα ανάμεσα σε δυο περιόδους) και η αναιμία.
Ποια είναι όμως η σχέση των ινομωμάτων με την υπογονιμότητα; Είναι κατανοητό ότι ένα υποβλεννογόνιο ινομύωμα που αναπτύσσεται ως εξόγκωμα μέσα στην κοιλότητα της μήτρας ή που μπορεί να αλλοιώσει την κοιλότητα της μήτρας δρα ως «ξένο σώμα» μέσα στη μήτρα και παρεμποδίζει την εμφύτευση του εμβρύου. Κάποιοι γιατροί υποστηρίζουν ότι τα ενδοτοιχωματικά ινομυώματα μειώνουν τη ροή του αίματος προς το ενδομήτριο και άρα δυσκολεύεται το έμβρυο να αναπτυχθεί. Τα ινομυώματα που αναπτύσσονται στα εξωτερικά τοιχώματα της μήτρας μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά μία πιθανή εγκυμοσύνη συμπιέζοντας ή βουλώνοντας τις σάλπιγγες, εμποδίζοντας έτσι το σπέρμα να βρει το ωάριο. Ωστόσο αυτό το τελευταίο είναι σπάνιο.
Οι πιο πολλές γυναίκες με ινομυώματα έχουν απόλυτα φυσιολογική εγκυμοσύνη και γεννούν υγιή μωρά χωρίς καμία επιπλοκή. Οι γυναίκες με μεγάλα σε μέγεθος ινομυώματα έχουν αυξημένη πιθανότητα να έχουν κάποια προβλήματα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όπως ισχιακή προβολή (δηλαδή το μωρό έρχεται με τα πόδια), πρόωρο τοκετό και αποκόλληση πλακούντα (ο πλακούντας αποχωρίζεται από το τοίχωμα της μήτρας).

Διάγνωση
Τα περισσότερα ινομυώματα φαίνονται στο υπερηχογράφημα, αλλά μερικές φορές χρειάζονται και άλλες εξετάσεις για να γίνει ακριβής διάγνωση (για να προσδιοριστεί η ακριβής θέση του ινομυώματος)
• Υγρο-υπερηχογράφημα της μήτρας
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης αυτής η κοιλότητα της μήτρας γεμίζει με φυσιολογικό ορό από ένα καθετήρα. Με αυτό τον τρόπο διαχωρίζονται τα τοιχώματα της μήτρας και εντοπίζονται με σαφήνεια τα ινομυώματα.

• Υστεροσαλπιγγογραφία
Στην σαλπιγγογραφία χρησιμοποιείται σκιαγραφικό υλικό για την απεικόνιση της μήτρας. Εντοπίζονται μόνο τα υποβλεννογόνια ινομυώματα, τα οποία παραμορφώνουν την εικόνα της κοιλότητας της μήτρας.

• Υστεροσκόπηση
Η υστεροσκόπηση είναι μια πολύτιμη διαγνωστική μέθοδος για τις υπογόνιμες γυναίκες, γιατί ανιχνεύονται τα ινομυώματα που αναπτύσσονται μέσα στην κοιλότητα της μήτρας ή προκαλούν σοβαρή παραμόρφωση της κοιλότητας της μήτρας.

• Μαγνητική τομογραφία
Η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιείται σπάνια για την εντόπιση των ινομυωμάτων. Τις περισσότερες φορές ένα καλό υπερηχογράφημα αρκεί. Η μαγνητική τομογραφία επιπλέον είναι μια ακριβή εξέταση.

Θεραπεία

Ενώ πολλά από τα ινομυώματα στις υπογόνιμες γυναίκες δε χρειάζονται θεραπεία, γιατί δεν επηρεάζουν τη γονιμότητα ή την εγκυμοσύνη, ωστόσο είναι μερικά που πρέπει να αφαιρούνται λόγω θέσης και όγκου. Αν γίνει μια περιττή επέμβαση, η γυναίκα κινδυνεύει να αναπτύξει συμφύσεις και να δημιουργηθεί πρόβλημα στις σάλπιγγες. Επίσης, θα χρειαστεί καισαρική τομή στον τοκετό.
Χρειάζεται λοιπόν μεγάλη κλινική εμπειρία και σωστή κλινική κρίση από τη μεριά του ιατρού. Η απόφαση για χειρουργείο εξαρτάται και από άλλους παράγοντες: την ηλικία της γυναίκας, το ιστορικό της (και το ιστορικό αποβολών), τα συμπτώματα (π.χ. πόνος) κλπ. Τα ινομυώματα που είναι απαραίτητο να αφαιρεθούν είναι τα υποβλεννογόνια, που αναπτύσσονται μέσα στην κοιλότητα της μήτρας ή προκαλούν σοβαρή παραμόρφωση της κοιλότητας. Πλέον πρέπει να αφαιρούνται και τα μεγάλα ενδοτοιχωματικά (μεγαλύτερα από 3 εκ.), τα οποία επιδρούν στην υπογονιμότητα και τις αποβολές. Επίσης, παίζουν ρόλο στο ποσοστό επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Αντίθετα, τα υπορρογόνια ή μισχωτά ινομυώματα φαίνεται ότι δεν παίζον ρόλο στη γονιμότητα ή την εγκυμοσύνη.
Τα περισσότερα ινομυώματα αφαιρούνται με λαπαροσκοπίκη χειρουργική. Ανοιχτό χειρουργείο απαιτείται μόνο στην περίπτωση που τα ινομυώματα είναι μεγάλα (μεγαλύτερα από 7-8 εκ.) και πολλαπλά. Η λαπαροσκόπηση είναι λιγότερη επώδυνη και διασφαλίζει πιο γρήγορη ανάρρωση για την ασθενή και λιγότερες συμφύσεις μετεγχειρητικά. Όμως, ως επέμβαση είναι πιο δύσκολη τεχνικά, άρα ο γιατρός πρέπει να είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος και να έχει εμπειρία. Η επέμβαση αφαίρεσης των ινομυωμάτων βιντεοσκοπείται και το DVD παραδίδεται στην ασθενή.